Verbus pa prencipial II

Verbus pa prencipial II

En esta segunda lección, presentamos el paradigma del pretérito perfecto simple de los verbos vistos en la lección anterior, así como el gerundio -que en extremeño se construye con el tema de perfecto- y los participios de cada uno.

hazel

hizi

hizisti

hizu

hizimus

hizistis

hizun ~ hizierun

hiziendu, haziendu

hechu, -a

sabel

supi

supisti

supu

supimus

supistis

supun ~ supierun

supiendu, sabiendu

sabíu, -a

querel

quisi ~ quixi

quisisti ~ quixisti

quisu ~ quixu

quisimus ~ quiximus

quisistis ~ quixistis

quisun ~ quisierun / quixun ~ quixierun

quisiendu, quixiendu; queriendu, quiriendu

queríu, -a

poel

i

puísti

u

puímus

puístis

un ~ puyerun

puyendu

poíu

trael

truxi

truxisti

truxu

truximus

truxistis

truxun ~ truxierun

truxiendu, trayendu

traíu, -a

tenel

tuvi

tuvisti

tuvu

tuvimus

tuvistis

tuvun ~ tuvierun

tuviendu, teniendu, tiniendu

teníu, tiníu, -a

dil

hui ~ fi

huisti ~ fisti

hue

huimus ~ fimus

huistis ~ fistis

huerun

huendu, diendu

díu, -a

estal

estuvi

estuvisti

estuvu

estuvimus

estuvistis

estuvun ~ estuvierun

estuviendu, estandu

estau

sel

hui

huisti

hue

huimus

huistis

huerun

huendu, siendu

síu

vél

vidi

visti

vidu

vimus

vistis

vidun ~ vidierun ~ vierun

videndu, viéndu

vístu, víu, -a

avel, vel

uvi

uvisti

uvu

uvimus

uvistis

uvun ~ uvierun

aviendu, uviendu, viendu

vistu, avíu, víu

(d)izil

(d)ixi

(d)ixisti

(d)ixu

(d)iximus

(d)ixistis

(d)ixun ~ dixierun

(d)ixendu, (d)iziendu

dichu, -a

andal

anduvi

anduvisti

anduvu

anduvimus

anduvistis

anduvun ~ anduvierun

anduviendu, andandu

andau, -á

ponel

pusi

pusisti

pusu

pusimus

pusistis

pusun ~ pusierun

pusiendu, poniendu

puestu, poníu, -a

venil, vinil

vini

vinisti, venisti

vinu

venimus

vinistis, venistis

vinun ~ vinierun

viniendu

veníu, viníu, -a

Comentacionis

  • Todos los verbos citados, salvo dil y sel, poseen una forma particular de tercera persona del plural del pretérito perfecto simple llamada pasado fuerte o passau huerti, cuya particularidad reside en que se construye añadiéndole una -n a la tercera persona del singular.
  • En las hablas del noroeste de la comunidad autónoma, en Sierra de Gata y Las Hurdes, el pasado fuerte alterna también con una forma con desinencia en -orin: hiziorin, supiorin, quisiorin ~ quixiorin, puyorin, truxiorin, tuviorin, estuviorin, huorin, viorin, uviorin, dixiorin, andorin y viniorin.
  • Se emplean también las formas átonas fi, fisti, fimus y fistis de los verbos dil o sel: fi a vél-ti i no estavas.

4 respuestas a “Verbus pa prencipial II”

  1. Avatar de Santos crespo
    Santos crespo

    En las hurdis tamien se utiliza la forma verbal ( – ivis ) se hazi en la segunda pressona del plural . Los mis padris l’an utilizau siempri . Ejem. Vusotrus tenívis, vusotrus fritavis , cómivis , huisvis .etc

    Le gusta a 1 persona

  2. Avatar de Palra estremeñu!
    Palra estremeñu!

    Qué güenu, Santos! Peru me feguru qu’á de sel un pretéritu imperfetu lo que izis, no? Teniv(a)is, fritav(a)is, comiv(a)is…

    Me gusta

  3. Avatar de santos crespo
    santos crespo

    güenas , la traducion que siempri e sacau yo en castellanu sedria; vosotros teniais , comiais , veniais , etc
    saluus,saludos

    Me gusta

    1. Avatar de Palra estremeñu!
      Palra estremeñu!

      Velaí, Santos Crespo, assina es.

      Me gusta

Replica a Palra estremeñu! Cancelar la respuesta