Verbus pa prencipial II

En esta segunda lección, presentamos el paradigma del pretérito perfecto simple de los verbos vistos en la lección anterior, así como el gerundio -que en extremeño se construye con el tema de perfecto- y los participios de cada uno.

hazel

hizi

hizisti

hizu

hizimus

hizistis

hizun ~ hizierun

hiziendu, haziendu

hechu, -a

sabel

supi

supisti

supu

supimus

supistis

supun ~ supierun

supiendu, sabiendu

sabíu, -a

querel

quisi ~ quixi

quisisti ~ quixisti

quisu ~ quixu

quisimus ~ quiximus

quisistis ~ quixistis

quisun ~ quisierun / quixun ~ quixierun

quisiendu, quixiendu; queriendu, quiriendu

queríu, -a

poel

i

puísti

u

puímus

puístis

un ~ puyerun

puyendu

poíu

trael

truxi

truxisti

truxu

truximus

truxistis

truxun ~ truxierun

truxiendu, trayendu

traíu, -a

tenel

tuvi

tuvisti

tuvu

tuvimus

tuvistis

tuvun ~ tuvierun

tuviendu, teniendu, tiniendu

teníu, tiníu, -a

dil

hui ~ fi

huisti ~ fisti

hue

huimus ~ fimus

huistis ~ fistis

huerun

huendu, diendu

díu, -a

estal

estuvi

estuvisti

estuvu

estuvimus

estuvistis

estuvun ~ estuvierun

estuviendu, estandu

estau

sel

hui

huisti

hue

huimus

huistis

huerun

huendu, siendu

síu

vél

vidi

visti

vidu

vimus

vistis

vidun ~ vidierun ~ vierun

videndu, viéndu

vístu, víu, -a

avel, vel

uvi

uvisti

uvu

uvimus

uvistis

uvun ~ uvierun

aviendu, uviendu, viendu

vistu, avíu, víu

(d)izil

(d)ixi

(d)ixisti

(d)ixu

(d)iximus

(d)ixistis

(d)ixun ~ dixierun

(d)ixendu, (d)iziendu

dichu, -a

andal

anduvi

anduvisti

anduvu

anduvimus

anduvistis

anduvun ~ anduvierun

anduviendu, andandu

andau, -á

ponel

pusi

pusisti

pusu

pusimus

pusistis

pusun ~ pusierun

pusiendu, poniendu

puestu, poníu, -a

venil, vinil

vini

vinisti, venisti

vinu

venimus

vinistis, venistis

vinun ~ vinierun

viniendu

veníu, viníu, -a

Comentacionis

  • Todos los verbos citados, salvo dil y sel, poseen una forma particular de tercera persona del plural del pretérito perfecto simple llamada pasado fuerte o passau huerti, cuya particularidad reside en que se construye añadiéndole una -n a la tercera persona del singular.
  • En las hablas del noroeste de la comunidad autónoma, en Sierra de Gata y Las Hurdes, el pasado fuerte alterna también con una forma con desinencia en -orin: hiziorin, supiorin, quisiorin ~ quixiorin, puyorin, truxiorin, tuviorin, estuviorin, huorin, viorin, uviorin, dixiorin, andorin y viniorin.
  • Se emplean también las formas átonas fi, fisti, fimus y fistis de los verbos dil o sel: fi a vél-ti i no estavas.

4 comentarios sobre “Verbus pa prencipial II

Deja una respuesta

Introduce tus datos o haz clic en un icono para iniciar sesión:

Logo de WordPress.com

Estás comentando usando tu cuenta de WordPress.com. Salir /  Cambiar )

Foto de Facebook

Estás comentando usando tu cuenta de Facebook. Salir /  Cambiar )

Conectando a %s